czwartek, 4 czerwca 2015

Nauka garncarstwa

Pokora, to dobre słowo na określenie podejścia do nauki tego rzemiosła. Stan ten pojawia się bardzo szybko u osób, które od obserwacji przechodzą do praktyki. Praktykuję kilka lat i przy różnych okazjach uczucie to nasila się. Niby sporo już potrafię, umiem co nieco, a banalne wydawałoby się zlecenie, jak kubki, pokazuje gdzie jest moje miejsce. Bo jeśli to ma być kubek z konkretnej ilości gliny, o konkretnej formie i wymiarach, powtarzany niezmiennie w dziesiątkach egzemplarzy, to już banał dla mnie nie jest, a wyzwanie.
Zazwyczaj pracuję bez takich wytycznych - wytyczne są wewnętrzne. Nie wiem, czy tak jest łatwiej - jest inaczej, tu samokrytyka jest strażnikiem. Kiedy zasady są określone zewnętrznie ma być właśnie tak, a nie inaczej.
Od jakiegoś czasu próbuję sił w rekonstrukcji ceramiki wczesnośredniowiecznej i późnośredniowiecznej - tu nie ma fantazji, jest konkretna forma, zdobienie, technika, narzędzia - to uczy pokory.
Nauka garncarstwa to dystans wieloletni, w zasadzie niekończący się; oczywiście opanowanie podstaw, pewnej sprawności manualnej trwa krócej, później jest poszukiwanie formy, funkcji i ich wzajemnych zależności, są wyzwanie w postaci skali naczyń (bardzo duże, bardzo małe), powtarzalności, technik specjalnych, sposobów utrwalania gliny itd.
Garncarstwo daje radość, bo radość daje praca rękami, a dla garncarza dłonie to podstawowe narzędzie.
Garncarstwo to spotykanie ludzi, najpierw nauczycieli, z czasem uczniów i osób, które chcą naszych naczyń używać.
Garncarstwo to też poznawanie nowych miejsc, sytuacji i pretekst do bycia w niezapomnianych okolicznościach.
Garncarstwo to ścieżka doświadczeń.

poniedziałek, 1 czerwca 2015

Shiboridashi

Ten rodzaj czajnika w swej tradycyjnej formie przypomina płaską czarkę i zwyczajowo używany jest to przygotowania wysokogatunkowych zielonych japońskich herbat.


Z perspektywy kilku lat toczenia i parzenia herbaty w shibo, stwierdzam, że od form płaskich wolę bardziej "pękate", w których można sprawnie i przyjemnie zaparzyć praktycznie każdy rodzaj herbaty. Przy tej samej średnicy takie shibo ma większą pojemność i jest miejsce na rozwinięcie się nawet dużych liści. Odpowiednie wyprofilowanie kołnierza i umiejętny chwyt pozwalają użyć go do herbat zaparzanych wysoką temperaturą wody, nawet wrzątkiem.




Szczegół, nad którym wciąż pracuję to sposób osadzenia pokrywki. W większości shiboridashi, które do tej pory wytoczyłem, krawędź pokrywki wchodzi w "schodek" w korpusie. Przy dokładnym spasowaniu unieruchamia to pokrywkę w jednym położeniu. Ostatnio zacząłem to zmieniać i "gniazdo" na pokrywkę daje jej pewien margines ruchu - pozwala to regulować wielkość prześwitu przy sitku-nacięciach, którym wypływa napar - różne herbaty, różne liście, różne światło.